Fransız Romancı Pierre Loti’nin Ölüm Döşeğinde ******’e Yazdığı Mektup

Türk dostu, tanınmış Fransız yazar ve romancı Pierre Loti, 71 yaşında
Fransa’da Rochefort şehrinde köşesine çekilmişti. Birkaç kez
Türkiye’ye
gelerek aylarca İstanbul’da oturan, burada ilk aşkı (Aziyade) yi
romanlaş-tıran
Pierre Loti, Türkiye’yi ve Türkleri öven yazıları ile memleketimizde
çok
sevilmişti. 1913 yılında Paris’te yayınladığı (La Turquie
Agonisante-Can
Çekişen Türkiye) adlı eseriyle de Batı’da Türkiyenin savunucusu olmuş,
bundan sonra da Türkiye lehindeki yazılarını sürdürmüştü.

******’ün Millî Mücadele’yi başlatmak üzere Anadolu’ya geçtiğini,
Anadolu’da millî bir hükümetin kurulduğunu, ******’ün önderliğinde
istilâcı Yunanlılara karşı Türk milletinin topyekün direnişe geçtiğini
gazetelerden öğrenen Pierre Loti, sevinç içindeydi. Bir süre sonra
Fransız
gazeteleri Türklerin 1 Nisan 1921 de Eskişehir yakınlarındaki İnönüde
Yunanlılara ciddî bir darbe indirdiklerini yazmıştı. İkinci İnönü
Savaşları olarak Millî Mücadele Tarihine geçen bu zaferden sonra
Pierre
Loti, 18 Mayıs 1921 günü, Türkiye Büyük Millet Meclisi Reisi Mustafa
Kemal Paşa’ya uzun bir mektup yazmış ve Mustafa Kemal Paşa’nın
şahsında
büyük bir sevgiyle bağlı olduğu Türk Milletini kutlamıştı. Mektup,
******’ün eline ancak 12 Temmuz 1921 günü geçmiş, hemen o gün
Fransızca
olarak Türkçesini verdiğimiz şu cevabı yazmıştı 1:





Ankara: 12 Temmuz 1921

Aziz Mösyö Pierre Loti,



Şimdi aldığım 18 Mayıs 1921 günlü
nazik mektubunuza pek duygulanmış olarak sonsuz teşekkür eder ve bütün
yurttaşlarım gibi kişiliğinize karşı beslediğim saygı, sevgi ve
hayranlık duygularımın içtenliğine ve derinliğine inanmanızı rica
ederim.



Rahatsızlığınızı öğrenince pek
üzüldüm
ve tam iyileşmeniz haberini sabırsızlıkla bekliyorum.



Bu fırsattan yararlanarak
tarihimizin en
karanlık günlerinde, yenilgi ve iftiranın bizi ebediyyen yokedecek
gibi göründüğü
bir zamanda bize güvenini bir an bile yitirmemiş olan dosta
beslediğimiz
ebedi minnettarlığın teminatını, talihin Türk Milletine yeniden
gülümsemeye
başladığı şu sırada yenilemekten pek mutluluk duymaktayım.



Size âcil şifâlar dileyerek derin
bağlılığıma
inanmanızı rica ederim.





****** mektubu, Konya Yetimler Yurdu’nda şehit çocuklarının
dokudukları
bir seccade ile birlikte, Pierre Loti’ye verilmek üzere, Millî
Hükümet’in
Paris Mümessili Ferid (Tek) Bey’e göndermişti. Ferid Bey, mektubu ve
seccadeyi aldıktan sonra eşi Müfide Ferid Hanım ve iki memuru (biri H.
Ragıp
Baydur), Rochefort’a göndermiş, Pierre Loti’ye ******’ün mektubunu
ve armağanını elden teslim etmişti. Ne var ki, o günlerde Pierre Loti
çok
hastadır. Müfide Ferid Hanım’ın ziyaretinden ve ******’ün
mektubundan çok duygulanmış, hele Türk şehit çocuklarının dokuduğu
halı gözlerini yaşartmıştır. Birkaç gün sonra, 12 Ocak 1922 günü özel
sekreteri M.G.N. Jean Berger adıyla ******’e şu cevabî mektubu
yazdırmıştı2:




Rochefort: 12. 7.1922

Mareşal Hazretleri,



Mösyö Pierre Loti el yazınızla
mektubunuzu ve babaları kutsal davanız uğruna şehit düşen yetimlerin
gözyaşları
arasında dokudukları halıyı, yüce kişiliğiniz adına gelen Ankara
Hükümetinin
bayan elçisi Müfide Ferid ve heyeti ile birlikte kabul etmekle pek
duygulandı.
Göz yaşartıcı bu yüksek iltifata nasıl teşekkür edeceğini bilemiyor.
Hiç olmazsa bu teşekkürlerini kendi elleriyle yazmalıydı. Ne yazık ki
bu
sevinçten de mahrumdur. Şu dakikalarda çok hastadır. Sevgili vatanınız
lehinde verdiği mücadelelerden, Yunan sempatizanı güya hristiyan
Avrupanın
istihzalarından çok yıpranmış ve üzülmüştür. Bu yüzden mazur görmenizi
rica etmektedir. Fakat Türk Milletinin kesintisiz azimli dostluğu onu
teselli etmektedir. Size ve şahsınızda Türkiye Büyük Millet Meclisi
üyelerine
en samimi minnet ve şükranlarını sunuyorlar. Bunu size iletmekle
şerefli
bir hizmeti yapmış olacağım Mareşal Hazretleri.





Pierre Loti’nin sekreterine yazdırdığı bu mektup, Paris Elçiliğimiz
aracılığı ile ******’e ulaşmıştı. Ne var ki giderek hastalığı
artan Pierre Loti, bir süre sonra doktorların tavsiyesi ile İspanya
sınırına
yakın Hendaye kasabasında bir hastahaneye yatırılmış, 1923 yılında da
bu kasabada ölmüştür.