Ankara, Türkiye Cumhuriyeti'nin Başkenti [4], dünyanın 40. büyük şehri.[5] Nüfusu 2007 nüfus sayımına göre 4.466.756 [2] kişidir. Topraklarının büyük bölümü İç Anadolu Bölgesi'nin Yukarı Sakarya bölümünde yer alan Ankara ilinin merkez kenti'dir. Rakımı ortalama 890 metredir.[
Tarih [değiştir]Ana madde: Ankara tarihiAnkara
M.Ö. 333'de
Makedonya Kralı
Büyük İskender tarafından Persler'den alınana kadar; tarihi boyunca
Frigyalılar[7] ,
Lidyalılar,
Persler ve
Hititler'in
[7][8][9] egemenliğine girmiştir. O yıllarda Anadolu’ya gelen savaşçı bir kavim olan Galatlar eski
Ankara Kalesi’ni yapmışlardır. Daha sonra bölgede siyasal birliği kuran
Romalılar[10]M.Ö. 189 yılında Galatlar'ı yenerek Ankara’yı ele geçirmişlerdir.
M.S. 3. yüzyıl ortalarında
Roma İmparatorluğu’ndan
ortaya çıkan sosyal ve ekonomik çöküntüyle paralel olarak kent o
günlere kadar koruduğu açık kent niteliğini yitirmiş; çevresi surlarla
çevrilmiştir.
Roma İmparatorluğu'nun başkenti
İstanbul’a taşınınca,
Ankara’dan geçen ve başkenti doğuya bağlayan yolların önemi daha da artmıştır.
M.S. 10. yüzyılakadar Ankara diğer Bizans Kentleri gibi para ekonomisinin geliştiği,
örgütlü bir ekonomik yapısı olan önemli bir merkez özelliği
kazanmıştır. Bu dönemde, kent planının temel öğeleri; kent düşman
saldırılarına karşı koruyan kalın surlar, pazar yeri işlevini gören
agora ve kilisedir.
Ankara’nın
Selçuklular'ın eline geçmesi,
Malazgirt Savaşı'ndan sonra
1073 yılına rastlar. 12 ve 13. yüzyıllarda Selçuklu sultanlarının da çabasıyla transit ticaret bir gelişme gösteren Ankara
1304’de görevli özerklik verilerek
Osmanlı Devleti'ne bağlandı.
I. Murat zamanında kesin olarak Osmanlı topraklarına bağlanan kentte,
1402 yılında
Timur ve Osmanlı
Yıldırım Bayezid arasındaki
Ankara Savaşı yapıldı. Savaşta kent ve çevresinin büyük ölçüde harap olmuş, Anadolu birliğini yeniden kuran
II. Murat zamanında yeniden onarılmıştır.
I. Dünya Savaşı sonrasında
Osmanlı Devleti savaştan yenilgiyle ayrılınca;
Mustafa Kemal ****** Kurtuluş Savaşı'nı başlatan en büyük adımı Ankara'da atmış, ilk ulusal meclis burada açılmış,
Kurtuluş Savaşı Ankara'dan yönetilmiştir. Savaş sonucunda Türk Milleti bağımsızlığını tekrar kazanmış,
13 Ekim 1923'te Ankara yeni kurulan
Türkiye Cumhuriyeti'nin başkenti olmuştur.
Ankara ismi [değiştir]Ayrıca bakınız: Ankara (isim)Ankara , tarih boyunca pek çok isimle anılmıştır. Beki L. Bahar , Efsaneden Tarihe Ankara Yahudileri
[11]adlı kitabında Ankara'nın isimlerinin kronolojik isim sıralaması
vardır. Ankuva , Ankir , Anküra , Ankyra , Ankora , Tektasagon Neocoros
Lamportante Metropolis Sebaste , D'antoniania Ankyra , Engüriye ,
Engürü , Ankara, Aneras , Beldei-el Selasil , İmariye , İmadiye ,
Amudiye , Kala-i Selasil yine benzer bir sıralama
Orhan Karaveli'nin Bir Ankara Ailesinin Öyküsü
[12]adlı kitabında'da bulunmaktadır. Ankulla , Ankuwa , Ancyra , Ankyra ,
Ankira , Ankagra , Ankori , Angori , Engüriye , Engürü , Angora ,
Angada ve Ankara ,
Avram Galanti Ankara Tarihi
[13] isimli kitabının birinci bölümünde Ancora , Ankura , Anker , Angira , Angaras , Ankyra , Ankuvva isimleri geçmektedir.
Anchor
Latince'de gemi çapası , Ankas
Sanskritçede engebeli , Engür
Farsça'da üzüm , Angurika
Yunanca'da koruk anlamına gelmektedir.
Hitit belgelerinde geçen Ankuwa ve Ankurawa ise Yüce Anka Tapınağı olarak çevrilmektedir.
Kemal Bağlum'un
Beş Bin Yılda Nereden Nereye ANKARA isimli kitabında Ankara isminin kökenini şu şekilde açıklamaktadır.
| « Ankara isminin nereden geldiği konusunda çeşitli görüşler bulunmaktadır. Bunların en önemlisi ve tarihçilerin ve arkeologların birleştiği ad Galatların amblemi olan ve çapa anlamına gelen Ancyra'dan kaynaklanmaktadır.Roma İmparatoru Neron döneminde Ankara Tectosageler'in Ancyra'sı olarak biliniyor. Antonin (138 - 161) ve Caracalla da (211 - 217) Ankara'ya Antoninaniya ismini vermişlerdir.Bizanslılar Ancyra , Tarihçiler Arapların 8. yüzyılda Ankara , İslam akıncıları ise Zat'ül Selasi adını koymuşlardır. Selçuklu komutanı El İdris 12. yüzyılda Anadolu'ya geldiğinde bu kente Angori ismini vermiş. İbni-il Atun , Yakut , İbni-Bibi , Ebul Feda 13. ve 14. yüzyılda Ankara'yı Engüriye ve Engürü olarak isimlendirmişlerdir.Danişmentliler Ankara'yı Darül-Selasiye olarak adlandırmışlardır. Tarihçiler, Selçuk ve Moğollar dönemindenden 1343 yılına kadar Ankara'ya Engüriye, Katip Çelebi de 1648'de Ankara'ya geldiğinde bu kentin adının Engüri olduğunu yazmıştır. [14] » |
|
|
Coğrafya [değiştir]Ana madde: Ankara coğrafyasıAnkara, doğuda
Kırıkkale ili'ne bağlı
Balışeyh ve
Yahşihan, kuzeydoğuda
Ankara ili'ne bağlı
Kalecik, kuzeyde
Çankırı ili'ne bağlı
Şabanözü, ve
Ankara ili'ne bağlı
Kızılcahamam, kuzeybatı ve batıda
Ankara ili'ne bağlı
Güdül ve
Beypazarı, güneyde
Ankara ili'ne bağlı
Polatlı ve
Haymana, güneydoğuda ise
Ankara ili'ne bağlı
Bala ile komşudur.
[15]Ankara,
Orta Anadolu'nun kuzeybatısında bulunan
Kızılırmak ve
Sakaryanehirlerinin kollarının oluşturduğu ovalarla kaplı bir bölgedir. Bu
bölgede orman alanları ve bozkır alanlarını bir arada görmek mümkündür.
Akarsu boylarında sıralar halinde görülen
iğde,
söğüt ve
kavakağaçları bozkır içerisinde yer alır. Ankara çevresinde plato üzerinde
yükselen münferit dağlar ile kuzeydeki dağlık sahada ise yağışlardaki
artış yüzünden orman örtüsü oluşur.
İklim [değiştir]Güneyde ve orta bölümlerde
Step İklimi, kuzeyde ise
Karadeniz İklimi'nin ılıman ve yağışlı halleri görülebilir. Genel olarak
Step İklimiin hüküm sürdüğü Ankara'da
kışlar soğuk ve kar yağışlı,
yazlar ise sıcak ve kuraktır. Yağışlar en çok
ilkbaharmevsimindedir. Karın yerde kalma süresi ortalama 63 gündür. Gece ile
gündüz, yaz ile kış mevsimi arasında önemli sıcaklık farkları bulunur.
En sıcak aylar
Temmuz (ortalama 23,4 °C) ve
Ağustos (ortalama 23,9 °C), en soğuk aylar ise
Ocak (ortalama 0,6 °C) ve
Şubat (ortalama 2 °C) olarak belirlenmiştir.
[16]Ortalama yağış miktarı 382 mm'dir. Şehirde son yıllarda yağış oranı
önceki yıllara göre azalış göstermiştir ve ayrıca kışlar da çok daha
ılık ve kurak geçmektedir. Bu durumun
küresel ısınma ile direkt ilgili olduğu bilim adamlarınca öne sürülmektedir.