Sivas
Sivas Tarihçe Sivas'ın bugünkü sınırları içerisinde yer alan Hafik
Gölü, Pılır Höyüğü, Zara Tödürge Gölü kıyısındaki Tepecik Höyüğü ile
Kangal İlçesi Çukurtarla ve Kavak Nahiyesi Höyük değirmeninde
Prehistorik buluntular elde edilmiştir. Yıldızeli Argaz Höyük ve
çevresinde Kalkolitik çağ (maden taş devri M.Ö.5000-3500) ile Tunç
devri (M.Ö.3000-1500) buluntuları elde edilmiştir.
Sivas'ın yazılı tarihi M.Ö.2000 yılı başlarında Hititlerle başlamakta
olup, merkez Tatlıcak Köyü ile Uzuntepe köylerinde bulunan höyük ve
Gürün Şuğul Vadisindeki Hititçe yazılar başlıca Hitit yerleşim
alanlarıdır. Balkanlar üzerinden Anadolu'ya gelen Friglerin Hititleri
ortadan kaldırmaları sonucu Sivas'ta Frig yerleşimi Hitit yerleşim
alanlarının üst katlarında görülmektedir. Lidyalılar zamanındaki meşhur
Kral Yolu da Sivas'tan geçmektedir.
Anadolu'daki Pers egemenliğinden sonra kurulan şehir devletlerinin
zamanla Roma İmparatorluğuna bağlandığı, önemli yol kavşağı üzerinde
bulunan şimdiki şehir merkezinin iskan edildiği ve Sebasteia adını
aldığı bilinmektedir. Bu ad, rivayete göre Pontus Kralı Polemonos'un
karısı Pitodoris'ce verilmiş ve Roma İmparatoru Augustus'a ithaf
edilmiştir.
Roma İmparatorluğu hakimiyetine giren şehir, 395'te Doğu Roma (Bizans)
İmparatorluğuna ayrılan topraklar içerisinde kaldı.1059'da Anadolu'ya
giren Türkmen güçleri ve 1064'te Alparslan'ın önünden kaçan Selçuklu
şehzadesi Elbasan Sivas yöresinde kısa süre hakimiyet sağlamışsa da,
bölgenin Türk egemenliğine girmesi 1071 Malazgirt Zaferinden sonra
gerçekleşti. Kısa bir süre Selçuklu hakimiyetinde kalan Sivas'ta
1075'te Danişmend Beyliği kuruldu. Danişmend Beyliğinin taht kavgaları
ile zayıf düşmesinden sonra Anadolu Selçuklularını yeniden birleştiren
I.Mesud, 1152'de Sivas'ı ele geçirdi.
Bizanslıların da karıştığı taht ve egemenlik kavgaları sırasında
Anadolu Selçukluları ile Danişmendliler arasında sürekli el değiştiren
Sivas, 1175'te II.Kılıçarslan tarafından kesin olarak Selçuklulara
bağlandı. Daha sonra İzzeddin Keykavus Sivas'ı başkent yapmış, uzun
müddet Sivas'ta kalarak günden güne genişleyen Sivas Şehri mamur
edilmiş ve 1217 yılında Şifaiye Medresesini yaptırmıştır. İlim
adamlarını Sivas'ta toplayarak şehri büyük bir ilim merkezi haline
getirmiştir. İzzeddin Keykavus'un türbesi, yaptırdığı medrese içinde
bulunmaktadır.
1220 Yılında İzzeddin Keykavus ölünce yerine I. Alaeddin Keykubat
hükümdar oldu. Bu dönem Anadolu Selçuklularının en parlak dönemi oldu.
Moğol istilasını dikkatle izleyen ve önlemler almaya çalışan sultan
1224'de Sivas'ı surlarla çevirerek korunaklı duruma getirdi. Yerine
geçen II.Gıyasettin Keyhüsrev'in kötü yönetimi sırasında sıkıntı çeken
halk, 1240 yıllarında ayaklanarak Sivas'ı yağmaladı. Selçuklu
askerlerinin sivilleri sindirmek için seferber olduğunu gören Moğollar
Anadolu'yu ele geçirmek üzere harekete geçtiler. Gıyasettin Keyhüsrev'i
1243'te Kösedağı Savaşında yenilgiye uğratan Moğol güçleri, Sivas'ı
işgal ettiler. Moğollara bağımlı duruma gelen Selçukluları, bir süre de
Moğollar tarafından kurulan İlhanlı devleti ile idare etti. Sivas ili
bu dönemlerde büyük bir gelişme göstererek önemli bir ticaret ve bilim
kenti olmuştur.
Anadolu'da yarım asır kadar devam eden İlhanlılar devrinde Vali
Demirtaş Sivas'a yerleşmiş ve istiklalini ilan ederek Sivas'ta uzun
yıllar saltanatını sürdürmüştür. Demirtaş'tan sonraki Sivas Valisi
sırayla, Alaeddin Eratna oğlu Gıyasettin Mehmet, Alaeddin Ali ve oğlu
Mehmet Bey'dir.
Ali Bey'in ölümünden sonra yerine geçen yedi yaşındaki Mehmet Bey'i
Kadı Burhaneddin saltanatından uzaklaştırarak Sivas'ta kendi adıyla
anılan devletini kurmuştur. Sivas'ı onarmak için de birçok çabalar
göstererek surların etrafında hendekler kazdırılmış, kaleleri tamir
ettirilmiştir. Akkoyunlu aşireti reisi Kara Osman'la yaptığı muharebe
sonunda katledilmiş yerine oğlu Alaeddin geçmiştir.
Perş. Nis. 16, 2009 1:01 pm
